成都高校现最牛女寝 6人全进名校读研(图)
Валлил?ктер | |
уэльст?ктер | |
![]() | |
Б?к?л халы?ты? саны | |
---|---|
百度 着力推进公务机和旅游包机试点基地建设,打造FBO(固定运营基地)、FSS(飞行服务站)、MRO(维修机构)等航空服务与保障专业化体系,提供高品质的航空服务,着力推进金华横店民航运输机场建设,并将金华横店运输机场建设成为浙中地区的重要支线机场、影视旅游城市机场,成为中国影视旅游、休闲旅游的空中门户。
2,9 млн. | |
Е? к?п тарал?ан айма?тар | |
Т?лдер? | |
Д?н? | |
Валлил?ктер (уэльст?ктер) — кельт тектес ?лыбритания халы?тарыны? б?р?. Олар Уэльст?? байыр?ы хал?ы болып табылады ж?не айма?та т?ратын 2,9 миллион адамны? 2,6 миллион?а жуы?ын ??райтын халы?ты? басым б?л?г?н ??райды.[1]
Автоэтноним?
[??деу?| ?айнарын ??деу]Валлий атауы - Cymru - ?арапайым британды? kom-brogi ?отандастар? с?з?нен шы??ан.
Эндоэтноним?
[??деу?| ?айнарын ??деу]А?ылшынша- ?Welsh?; ирландияша - ?Breatnaigh?; шотландша - ?Cuimris?; французша - ?Gallois?; хорватша - ?Vel?ani?; испанша - ?Galeses?; украинша - ?Валл?йц??.[2]
Н?с?л?
[??деу?| ?айнарын ??деу]Олар ?р? европеоид н?с?л?н?? Атлант-Балты? тарма?ына жатады.
Сырт келбет?
[??деу?| ?айнарын ??деу]- Шашты? пигментациясы: ?ара шаш – 10%; ?ызыл шаш – 5% (кейб?р жерлерде – 9% дей?н); сар?ыш ж?не каштан – 85%. Уэльст?? кейб?р айма?тарында (Ньюкэй, Таулы ж?не кейб?р жа?алау а??арлары) халы?ты? 86-89% ?ара ж?не ?ара ?о?ыр шаш?а ие;
- К?зд?? пигментациясы: 34% - ?о?ыр ж?не ?ара ?о?ыр к?здер; 15% - ?ою аралас; 51% - ашы? ж?не ашы? аралас. кейб?р айма?тарында 60-70 ?ара ?о?ыр ж?не ?ой к?здер? бар т?р?ындар;
- Орташа би?кт?г? – 172 см (кейб?р айма?тарда – 165-168 см-ге дей?н);
- Бас с?йег?н?? индекс? (а?ылшын, уэльс ж?не шотландтарды? деректер? ??сас) – айма??а байланысты 76-дан 80-ге дей?н;
- Шаш п?ш?ндер?: т?зу шаш басым, б?ра? тол?ынды ж?не б?йра шаштар а?ылшындар мен шотландтар?а ?ара?анда ?лде?айда жи? кездесед?;
- М?рын п?ш?ндер? (а?ылшындар, шотландтар ж?не ирландиялы?тар туралы м?л?меттер): м?рынны? арт?ы жа?ы – 50% – дан 80% - ?а дей?н, "тол?ынды" м?рындар-25% - дан 40% - ?а дей?н.[3]
Т?л?
[??деу?| ?айнарын ??деу]Валли т?л?, ?Кимрик? деп аталатын, Уэльст?? ресми т?л? болып табылады ж?не Уэльс ?лтты? б?регейл?г?н?? т?ра?ты б?л?г? болып табылады. К?птеген уэльст?ктер валий т?л?нде с?йлейд? ж?не ол б?л?м беруде, м?дениетте ж?не б??аралы? а?парат ??ралдарында да ?олданылады. Жазуы латын ?л?пби?не нег?зделген, к?пш?л?г? а?ылшын т?л?нде с?йлейд?. Валли т?л? сия?ты, б?р?атар диалект?лерге ие. Олар ауызша с?йлеуде ай?ын к?р?нед?. Е? ы??айлы ж?не сонымен б?рге же??лдет?лген классификация - Солт?ст?к Уэльс пен О?т?ст?к Уэльс диалект?лер?не б?лу.[4]
Д?н?
[??деу?| ?айнарын ??деу]Валлил?ктер д?ндер?н?? к?пш?л?г? Уэльстег? ш?ркеумен немесе Уэльст?? Пресвитерианды? ш?ркеу? немесе католицизм сия?ты бас?а христианды? конфессиялармен байланысты, дегенмен орыс православие ш?ркеу? де бар. ?с?ресе Уэльсте конформизм мен методизмн?? д?ст?р? бар.[5]
Нег?зг? ?оныстану айма?ы ж?не хал?ы
[??деу?| ?айнарын ??деу]Нег?з?нен о?т?ст?кте: Рондаг, Синон, Таф аудандарында, Нейт Порт Талботты? шет?нде т?рады. Олар сондай-а? Англияда (410 мы? адам – 2011, сана?), А?Шта (2 млн адам – 2008, сана?), Канадада (458,7 мы? адам – 2011, халы? сана?ы), Аустралияда (113,2 мы? адам – 2006, халы? сана?ы), Аргентинада ( 70 мы?нан астам адам) ж?не т.б. ?оныстан?ан.[6]

Тарихы
[??деу?| ?айнарын ??деу]Уэльстерд?? этногенез?не ежелг? уа?ытта Уэльс территориясын мекендеген кельттерд?? кимер тайпалары немесе камбрилер ж?не бриттер ?атысты. Б?рнеше ?асырлар бойы уэльстер англо-саксонды?тар?а, XI ?асырдан бастап англо-Норман жаулап алушыларына ?атты ?арсылы? к?рсетт?, олар тек XIII ?асырда Уэльс аума?ында ?стемд?г?н орнатты (1536 жыл?а дей?н Уэльс территориясы автономды князьд?к м?ртебес?н са?тап ?алды). Б?л к?рес барысында уэльстерд?? этникалы? ?ауымдасты?ы ?алыптасты. А?ылшын бил?г?н?? ассимиляциялы? саясатына, сондай-а? таби?и ассимиляция?а, а?ылшын т?л?не ауысуына ?арамастан, уэльст?ктер этникалы? ерекшел?ктер?н ж?не кельт м?дениет?н?? кейб?р ерекшел?ктер?н са?тап ?алды. ?аз?рг? Уэльс хал?ы м?дени автономия ?ш?н к?ресуде, валий т?л? ?айта жандануда.[7]
К?с?б?
[??деу?| ?айнарын ??деу]А? аулау, балы? аулау ж?не ег?нш?л?к оларды? ?м?р?н?? ма?ызды б?л?ктер? болып табылады. К?птеген валлийлер ?л? к?нге дей?н ежелг? ?д?стер мен да?дыларды са?тай отырып, д?ст?рл? ег?нш?л?к пен мал шаруашылы?ымен айналысады. Уэльс астанасы Кардиффте елдег? е? ?р? ?нерк?с?пт?к нысан орналас?ан. М?нда жер ?ойнауынан Кардифф к?м?р?н ?нд?р?п, мы?да?ан кенш?лер, металлургтер ж?не машина жасаушылар ж?мыс ?стейд? (?аланы? аты да осыдан). ?аланы? жа?алауда?ы орналасуы жанармайды ?лыбританияны? барлы? б?рыштарына тасымалдау?а м?мк?нд?к беред?.
Валлил?ктер ег?н ?с?ру ?ш?н нег?з?нен о?т?ст?кт?? ??нарлы жерлер?н пайдаланады. Елд?? солт?ст?г? мал шаруашылы?ымен ж?не балы? аулаумен айналысады. Балы?шылар ?л? к?нге дей?н те??зге шы?уды?, ?амыс пен тер?ден ?айы? жасауды? ежелг? ?д?стер?н ?олданады. Оларды? нег?зг? аулайтыны сардин мен майшаба?.[8]
Т?рмыс салты
[??деу?| ?айнарын ??деу]Елд? мекендер? мен д?ст?рл? баспаналары
[??деу?| ?айнарын ??деу]Еск? ?алалар - ?зын нег?зг? к?шемен ?иылысады, оны? бойында т?р?ын аудандар топтастырыл?ан. О?т?ст?к Уэльсте тау-кен кенттер? мен к?шелерде жоспарлы орналас?ан тас ?йлер? бар ауылдар басым болса, Уэльст?? солт?ст?г?нде ек? ?абатты ?а??алы ?имараттары бар, шо?ырланып орналас?ан ша?ын ауылдар бар.
Д?ст?рл? ки?мдер?
[??деу?| ?айнарын ??деу]
?аз?рг? уа?ытта ?олданыстан шы??ан валлил?ктерд?? д?ст?рл? костюм? британды?тарды? ж?не ирландтарды? д?ст?рл? ки?м?не ??сайды, б?ра? оны? ?з?нд?к ерекшел?ктер? де болды. Валлил?ктерд?? д?ст?рл? к?йлег? мен би? XIX ?асырда?ы ?йелдер костюм? ?зын жейделер? бар ?ара белд? жемп?рден, ек? белдемшеден (т?менг? ж?не ?ст??г?) ж?не же??л шаша?ты алжап?ыштан т?рды. ?йелдерд?? бас ки?мдер? ерекше болды. ?йде ?йелдер ?арапайым а? ?алпа? кид?, ?ыздар к?б?несе жасанды г?л шо?тарымен безенд?рд?. ?йден шы??ан кезде олар цилиндрге ??сас, ?лкен жиектер? бар кастор ?алпа?ын кид?.
Ерлерге арнал?ан мерекел?к костюм т?зеден т?мен топтастырыл?ан был?ары немесе мата шалбар, жа?асы т?мен же??л к?йлек, ашы? т?ст? галстук, к?лдене? жола?ты матадан жасал?ан кеудеше ж?не с?р-к?к матадан т?г?лген ?зын тон болды. Ерлерд?? бас ки?мдер? ?лб?рден немесе ки?зден жасалды, ерлер касторы ?йелдерге ?ара?анда ?лде?айда т?мен ж?не жиектер? ке??рек болды. ?лкен т?ртб?рышты металл ?лгектер? бар бар ашы? ая? ки?м ?йелдерге де, ерлерге де ая? ки?м рет?нде ?ызмет етт?.[9]
Д?ст?рл? та?амдары
[??деу?| ?айнарын ??деу]
Валлил?ктер асханасы а?ылшын асханасынан балы? та?амдарыны? к?пт?г?мен, ?рт?рл? д?мдеу?штер мен ш?птерд?? белсенд? ?олданылуымен ж?не ?йдег? тамаша ?р?мш?ктер?мен ерекшеленед?. Та?амдарыны? нег?з? балы? пен те??з ?н?мдер? болып табылады. Б?л елд?? ?лтты? та?амдарында ж?здеген балы? та?амдары бар: ?ымызды? ?осыл?ан ?уырыл?ан асшаян, маринадтал?ан майшаба?, ?шайтан краб?, т?зды?та?ы лосось, фарштал?ан форель, апельсин ?осыл?ан скумбрия ж?не т.б.
Валлий асханасыны? ек?нш? ма?ызды ?н?м? - с?лы. С?лыдан тек бот?а ?ана емес, ол к?птеген т?рл? та?амдар?а ?осылады. С?лы т?зды?ты ?оюландырады ж?не бай етед?.[10] Д?ст?рл? та?амдарыны? нег?з? ?ой ет?нен, сиыр ет?нен ж?не с?т ?н?мдер?нен жасал?ан та?амдардан т?рады. Уэльс ?р?мш?г? ?з?н?? ?тк?р, т?зды д?м?мен танымал. ?деттег? ингредиенттер - сарымса?, пияз, картоп. ?ой ет?нен жасал?ан кавлтит пирогы танымал.[11][12]
Фольклоры
[??деу?| ?айнарын ??деу]Валлил?ктер музыканы ?те жа?сы к?ред?, сонды?тан ?за? уа?ыт бойы к?птеген музыкалы? фестивальдер ?тк?з?п келед?. Б?р орындаушы халы? аспабында ойнаса, ек?нш?с? импровизация жасайтын концерт т?р? е? танымал ойын-сауы? болып табылады.[13]
Уэльс хал?ыны? е? танымал ?дет-??рыптарыны? б?р? - ?н айту ж?не халы? музыкасын ойнау. Уэльс хал?ы ?рпа?тан-?рпа??а жи? бер?лет?н халы? ?уендер?н ма?тан т?тады. Уэльс музыкасында ?олданылатын е? танымал музыкалы? аспаптарды? б?р? - халы?ты? ежелг? д?ст?р?н бейнелейт?н арфа. Уэльс м?дениет?н?? та?ы б?р ма?ызды элемент? - б?к?л елде ?тк?з?лет?н ж?рме?келер мен фестивальдер. Б?л ?с-шараларда д?ст?рл? уэльс би?, халы? ойындары ж?не жерг?л?кт? т?р?ындар жаса?ан ?ол?нер б?йымдары бар. Уэльстег? е? танымал мерекелерд?? б?р? - 1 наурызда атап ?т?лет?н елд?? ?ам?оршысы ?улие Давид к?н?. Уэльс хал?ыны? д?ст?рлер? мен ?дет-??рыптары оларды? м?дениет? мен тарихыны? ажырамас б?л?г? болып табылады. Олар осы елд?? б?регейл?г? мен байлы?ын бейнелейд?.[14]
Валлил?ктерд?? ?аз?рг? жа?дайы
[??деу?| ?айнарын ??деу]Уэльст?? д?ст?рлер? мен ?дет-??рыптары Валлил?ктер ?м?р?нде ма?ызды орын алады. Олар ?лтты? мерекелер мен фестивальдерд? атап ?тед?, сонымен ?атар Уэльс тарихы мен м?дениет?не ?атысты к?птеген спортты? ж?не м?дени ?с-шараларды ?тк?зед?. ?аз?рг? Валлил?ктер саяси ж?не ?о?амды? ?м?рге белсенд? араласады, Уэльс Парламент?нде ?з ?к?лдер?н сайлайды. Олар сондай-а? ?о?амды? ?йымдар?а, ?айырымдылы? акцияларына ж?не волонтерл?к ?ызметт?? бас?а т?рлер?не ?атысады.
Валлил?ктер ?м?рд?? ?рт?рл? салаларына айтарлы?тай ?лес ?осуда. Олар тек Уэльсте ?ана емес, сонымен ?атар оны? шекарасынан тыс жерлерде де танымал табысты к?с?пкерлер, ?алымдар, спортшылар, актерлар мен жазушылар бар. Уэльс м?дениет? мен тарихы ?нерд??, музыканы? ж?не ?дебиетт?? к?птеген салаларына ?сер етед?. ?з ?лтын са?тап, ана т?л?нде с?йлеп, д?ст?рлер?н д?р?птеп, Уэльст?? ?о?ам мен м?дениет рет?нде дамуына ?лес ?осуды жал?астыра отырып, ?о?амда ма?ызды орын?а ие.
Б?г?нг? та?да Валлил?ктер ресми мойындал?ан ж?не ?з т?л? мен м?дениет? бар ?з болмысы бар халы?. Валлий т?л? Уэльст?? ресми т?лдер?н?? б?р? болып табылады ж?не жерг?л?кт? халы?ты? к?ндел?кт? ?м?р?нде белсенд? ?олданылады.[15]
Танымал валлил?ктер
[??деу?| ?айнарын ??деу]- Генри Морган - Уэльсте ту?ан а?ылшын те??зш?с?, ?ара?шы, кей?н?рек плантатор ж?не Ямайка аралыны? вице губернаторы.[16]
- Энтони Хопкинс - Уэльсте ту?ан британды? актер, режиссер ж?не продюсер.[17]
- Дилан Томас - Уэльс а?ыны, жазушы, драматург, публицист.[18]
- Бертран Рассел - Уэльсте ту?ан британды? философ, логик, математик ж?не ?о?ам ?айраткер?.[19]
- Генрих VII - Англия корол?, Тюдорлар ?улет?н?? б?р?нш? монархы (?кес? жа?ынан ежелг? Уэльс отбасына жатады).[20]
- Дэвид Ллойд Джордж - британды? саясаткер, Либералды? партиядан ?лыбританияны? со??ы премьер-министр? (1916-1922).[21]
- Роберт Оуэн - а?ылшын философы, а?артушы ж?не социалист.[22]
- Том Джонс - Уэльсте туып-?скен ?йг?л? британды? ?нш?.[23]
- Бонни Тайлер - Уэльсте туып-?скен ?йг?л? ?нш?.[24]
- Ричард Бертон - актер, Уэльсте д?ниеге келген.[25]
- Кэтрин Зета-Джонс - актриса, Уэльсте туып-?скен.[26]
Бейнетаспалар
[??деу?| ?айнарын ??деу]С?лтеме
[??деу?| ?айнарын ??деу]Орта??орда б??ан ?атысты медиафайлдар бар: Валлил?ктер
Дерекк?здер
[??деу?| ?айнарын ??деу]- ↑ Валлил?ктер (халы?). Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Валлил?ктер - Cymry. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ ?лыбритания антропологиясы 5-б?л?м Валлил?ктер. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Валий т?л?. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Валлил?ктер. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ ?лкен Ресей энциклопедиясы 2004-2017. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Гроздов И.Н. Уэльст?ктер, валлил?ктер. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Уэльстег? ?м?р. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Уэльст?? ?лтты? ки?м?. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Валлил?ктер аспазды? д?ст?рлер?. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Валлил?ктер - ежелг? кельт хал?ы. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Бас редактор ?. Нысанбаев ??аза?стан?: ?лтты? энцклопедия — Алматы ??аза? энциклопедиясы?, 1998. — Т. II. — ISBN 5-89800-123-9.
- ↑ Валлил?ктер - олар к?м?. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ ?дет-??рыптар мен д?ст?рлер. Фольклор. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Валлил?ктер к?мдер ж?не б?л атты? артында не жатыр?. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Же??лмейт?н Генри Морган: ?йг?л? ?ара?шыны? шынайы ?м?р? ?андай болды?. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Энтони Хопкинст?? ?м?рбаяны. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Дилан Томас - ?м?р мен ?л?м поэзиясы. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Рассел Бертран. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Генри VII: авторитарлы? гуманист. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Ллойд Джордж. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Ол б?р?нш? балаба?шаны ойлап тапты ж?не ашты. Бизнесмен Роберт Оуэнн?? утопиясы. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Том Джонс (Tom Jones). Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Бонни Тайлер туралы ?ызы?ты деректер. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Ричард Бертон. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.
- ↑ Кэтрин Зета-Джонс. Тексер?лд?, 8 ?а?тар 2024.